16 ervaringsverhalen over duurzaamheid in het UMC Utrecht

“Gezond
gedrag
is gewoon
goed.”


Positieve boodschap met bewijs
“Ik ben voorstander van positieve boodschappen gebaseerd op wetenschappelijk bewijs. Want we zijn een kennisinstituut, dus alles wat we over onze medewerkers en studenten uitstorten aan boodschappen, moet wel bewezen zijn (evidence based). Zo weten we uit onderzoek dat kleine veranderingen in je gedrag een groot effect hebben. Wat minder zout eten leidt bijvoorbeeld tot lagere bloeddruk en minder hart- en vaatziekte. Iets meer bewegen heeft ook een positief effect.”


Niet roken
“Roken is echt een heel slecht idee. Ik behandel de hele dag patiënten. Als ik dan ’s avonds de supermarkt inloop en het eerste wat je daar kunt kopen zijn sigaretten, dan springen de tranen in mijn ogen. Als iedereen zou stoppen, kunnen we de helft van de ziekenhuisbedden sluiten heb ik wel eens gekscherend gezegd. Ons hele ziekenhuis en ook het hele terrein erom heen is nu rookvrij. Een ondubbelzinnige boodschap, waarmee we als UMC Utrecht een goede stap gemaakt hebben. Wat mij betreft is de volgende stap: de hele campus rookvrij.”


Voeding
“(Gezonde) voeding is een belangrijke leefstijlfactor. Dat gaat over twee dingen. De kwaliteit van je voedsel zoals: de hoeveelheid zout en verzadigd vet, want dat zijn de boosdoeners, dus vermijd die waar je kan. En de hoeveelheid (kwantiteit) ervan. Mijn adagium is ‘eet niet te veel en niet te vaak’. Zelf kan ik erg genieten van ’s avonds lekker eten met familie en vrienden. Maar ik kies er wel voor om niet dicht te groeien. Daarom lunch ik weinig, drie keer per week sla ik de lunch zelfs over. Voor mij past dat, voor een ander niet. Er is maar één stelregel: een calorie is een calorie, en een gezonde calorie bestaat niet!”


Zoute soep
“In een wetenschappelijk onderzoek in bedrijfsrestaurants van o.a. ziekenhuizen bleek de lunch zouter dan een Bic Mac bij McDonalds. Wij deden zelf een experiment bij personeelsrestaurant De Brink. We plaatsten bordjes met tekst en uitleg bij de soep met het minste zout. Dat leidde aantoonbaar tot een verschuiving in soepkeuze. Het positieve effect bleef nog even bestaan, nadat we de bordjes hadden weggehaald maar nam daarna weer af. Hier kunnen we als ziekenhuis toch nog een wereld winnen?”


Frisdrank zonder suiker?
“Is het je wel eens opgevallen hoeveel suikerhoudende frisdrank er in onze automaten zit? Ook ons cateringaanbod op recepties bevat nauwelijks light dranken. Suikerloos moet gewoon de norm zijn. Em. hoogleraar Voedingsleer Martijn Katan heeft in 2012 een goede trial gedaan op scholen en gepubliceerd in de New England Journal of Medicine. De conclusie: als je kinderen geen suikerhoudende frisdrank aanbiedt, dan scheelt dat in hun lichaamsgewicht. Zo simpel is het.”


Bewegen
“Iets meer bewegen heeft een bewezen positief effect. Ook op dit punt kunnen we als ziekenhuis, denk ik, echt nog meer. Medewerkers stimuleren om de trap te gebruiken in plaats van de lift. Als het even kan, iedereen binnen een straal van tien kilometer op de fiets naar het werk. Dat is gezond en ook nog eens CO2-neutraal. Maak de fietsenkelder aantrekkelijker met kapstokken voor je regenkleding, gratis bandenplakspul, schoon en genoeg ruimte voor alle fietsen. Dan geef je een positieve boodschap af, en ondersteun je een gezonde leefstijl.”

Daar is volgens vasculair internist Frank Visseren geen twijfel over mogelijk. Hart- en vaatziekten kun je voorkomen met een gezonde leefstijl. Die bestaat uit drie dingen: niet roken, gezonde voeding en voldoende beweging. Frank Visseren is gespecialiseerd in hart- en vaatziekten, diabetes en de behandeling van risicofactoren zoals hoge bloeddruk en hoog cholesterol. Frank: “Als arts zie ik dagelijks zo veel schade door ongezonde leefstijl. Hart- en vaatziekten, diabetes, allerlei soorten kanker. Die schade is vaak moeilijk te behandelen. Voorkomen is echt de beste behandeling van hart- en vaatziekten. Dat geldt voor onze patiënten, maar ook voor onze medewerkers en studenten. De werkvloer biedt daarvoor unieke kansen. Als werknemers zijn wij hier tenslotte veel van onze tijd.”

“Gezond
gedrag is
gewoon
goed.”

Daar is volgens vasculair internist Frank Visseren geen twijfel over mogelijk. Hart- en vaatziekten kun je voorkomen met een gezonde leefstijl. Die bestaat uit drie dingen: niet roken, gezonde voeding en voldoende beweging. Frank Visseren is gespecialiseerd in hart- en vaatziekten, diabetes en de behandeling van risicofactoren zoals hoge bloeddruk en hoog cholesterol. Frank: “Als arts zie ik dagelijks zo veel schade door ongezonde leefstijl. Hart- en vaatziekten, diabetes, allerlei soorten kanker. Die schade is vaak moeilijk te behandelen. Voorkomen is echt de beste behandeling van hart- en vaatziekten. Dat geldt voor onze patiënten, maar ook voor onze medewerkers en studenten. De werkvloer biedt daarvoor unieke kansen. Als werknemers zijn wij hier tenslotte veel van onze tijd.”


Positieve boodschap met bewijs
“Ik ben voorstander van positieve boodschappen gebaseerd op wetenschappelijk bewijs. Want we zijn een kennisinstituut, dus alles wat we over onze medewerkers en studenten uitstorten aan boodschappen, moet wel bewezen zijn (evidence based). Zo weten we uit onderzoek dat kleine veranderingen in je gedrag een groot effect hebben. Wat minder zout eten leidt bijvoorbeeld tot lagere bloeddruk en minder hart- en vaatziekte. Iets meer bewegen heeft ook een positief effect.”


Niet roken
“Roken is echt een heel slecht idee. Ik behandel de hele dag patiënten. Als ik dan ’s avonds de supermarkt inloop en het eerste wat je daar kunt kopen zijn sigaretten, dan springen de tranen in mijn ogen. Als iedereen zou stoppen, kunnen we de helft van de ziekenhuisbedden sluiten heb ik wel eens gekscherend gezegd. Ons hele ziekenhuis en ook het hele terrein erom heen is nu rookvrij. Een ondubbelzinnige boodschap, waarmee we als UMC Utrecht een goede stap gemaakt hebben. Wat mij betreft is de volgende stap: de hele campus rookvrij.”


Voeding
“(Gezonde) voeding is een belangrijke leefstijlfactor. Dat gaat over twee dingen. De kwaliteit van je voedsel zoals: de hoeveelheid zout en verzadigd vet, want dat zijn de boosdoeners, dus vermijd die waar je kan. En de hoeveelheid (kwantiteit) ervan. Mijn adagium is ‘eet niet te veel en niet te vaak’. Zelf kan ik erg genieten van ’s avonds lekker eten met familie en vrienden. Maar ik kies er wel voor om niet dicht te groeien. Daarom lunch ik weinig, drie keer per week sla ik de lunch zelfs over. Voor mij past dat, voor een ander niet. Er is maar één stelregel: een calorie is een calorie, en een gezonde calorie bestaat niet!”


Zoute soep
“In een wetenschappelijk onderzoek in bedrijfsrestaurants van o.a. ziekenhuizen bleek de lunch zouter dan een Bic Mac bij McDonalds. Wij deden zelf een experiment bij personeelsrestaurant De Brink. We plaatsten bordjes met tekst en uitleg bij de soep met het minste zout. Dat leidde aantoonbaar tot een verschuiving in soepkeuze. Het positieve effect bleef nog even bestaan, nadat we de bordjes hadden weggehaald maar nam daarna weer af. Hier kunnen we als ziekenhuis toch nog een wereld winnen?”


Frisdrank zonder suiker?
“Is het je wel eens opgevallen hoeveel suikerhoudende frisdrank er in onze automaten zit? Ook ons cateringaanbod op recepties bevat nauwelijks light dranken. Suikerloos moet gewoon de norm zijn. Em. hoogleraar Voedingsleer Martijn Katan heeft in 2012 een goede trial gedaan op scholen en gepubliceerd in de New England Journal of Medicine. De conclusie: als je kinderen geen suikerhoudende frisdrank aanbiedt, dan scheelt dat in hun lichaamsgewicht. Zo simpel is het.”


Bewegen
“Iets meer bewegen heeft een bewezen positief effect. Ook op dit punt kunnen we als ziekenhuis, denk ik, echt nog meer. Medewerkers stimuleren om de trap te gebruiken in plaats van de lift. Als het even kan, iedereen binnen een straal van tien kilometer op de fiets naar het werk. Dat is gezond en ook nog eens CO2-neutraal. Maak de fietsenkelder aantrekkelijker met kapstokken voor je regenkleding, gratis bandenplakspul, schoon en genoeg ruimte voor alle fietsen. Dan geef je een positieve boodschap af, en ondersteun je een gezonde leefstijl.”